سرزنش دیگران، یکی از شیوههای رو به رو شدن با شواهد انکارناپذیر رسواییها است. اما انداختن تقصیر ها به گردن بعضي از عوامل خودي و تنبیه آنها کارآیي بیشتري دارد. این تاکتیک جمهوری اسلامی برای سرپوش گذاشتن روی آنچه در کهریزک رخ داد است.
این هفته دادگاهی نظامي در تهران دو نفر از مسئولان متهم به شکنجه و کشتار سه معترض زندانی را محاکمه و به مرگ محکوم کرد.
گفته مي شود که 9 مظنون دیگر نیز به زندان محکوم شده و یک نفر نیز تبرئه شده است. این حکم هنوز قطعي نیست و مي شود به آن اعتراض کرد. هنوز اسم هیچ یک از متهمان فاش نشده و دادگاه آنها غیر علني برگزار شد و به همین دلیل هیچ یک از گفته هاي رسمي حکومت در این زمینه نميتواند به طور مستقل تایید شود.
کهریزک که به «گوانتاناموي ایران» معروف شد و هنگامي که گروهي از زندانیان آزاد شده از آن به رسانههاي بینالمللي درباره آنچه بر آنها در این بازداشتگاه گذشت، گزارش دادند، شرم آن برای جمهوری اسلامی ماند. این مرکز نگهداری بازداشت شدگان در زیرزمیني ساخته شده بود که دستگاه تهویه و امکانات بهداشتي نداشت. اگر چه حداکثر ظرفیت بازداشتگاه کهریزک 50 زنداني بود، اما سال پیش صدها نفر در آن جاي داده شدند. دستکم 5 نفر در این کشته شدند و به عده اي تجاوز شد.
در ماه ژوئیه سال گذشته، وقتي سعید صادقي عکاس هوادار حکومت به آیتالله خامنهاي گفت که در آن جا به او تجاوز شده است، دستور بستن بازداشتگاه توسط رهبري صادر شد اما به موضوع تجاوز اشارهاي نشد. چندي بعد مهدي کروبي با افشا کردن نامهاي که به اکبر هاشمي رفسنجاني، رئیس مجلس خبرگان نوشته بود، مساله تجاوز جنسي به بازداشت شدگان را برای نخستین بار مطرح کرد. افشاي تجاوز در زندان یک رسوایي براي حکومتي بود که درس ارزشهاي اخلاقي ميدهد و لاف جمهوري اسلامي ميزند. این موضوع باعث ایجاد شکاف بین طرفداران حکومت شد.
این موضوع فریاد اعتراض حامیان حکومت را هم بلند کرد، اما این زماني بود که اعلام شد محسن روحالامیني، پسر 24 ساله یکي از چهرههاي محافظهکار و از مشاوران محسن رضایي در میان کشتهشدگان است و مسئولان مجبور شدند پاسخ دهند. در پي آن، نام دو نفر دیگر یعني امیر جواديفر و محمد کامراني هم در میان کشته شدگان اعلام شد. در واقع دو مسئولي که در این هفته در دادگاه نظامي محاکمه شدند، متهم به دست داشتن در کشته شدن سه معترض زنداني هستند، درحالي که منابع معترضان ميگویند که دست کم پنج نفر در این بازداشتگاه کشته شدهاند.
مقامهاي مسئول در کشور پس از فاششدن موضوع تجاوز، آن را با عنوان «تبلیغات معترضان» رد کردند. اما مجلس شورای اسلامي کمیتهاي براي بررسي موضوع تشکیل داد که در گزارش ژانوبه سال 2010 آن نام سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران در پشت این پرونده مطرح شد. با این حال کمیته پیگیري مجلس همچنان اتهام تجاوز را رد کرد. مرتضوي در آن زمان توسط محمود احمدي نژاد به سمت رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا انتخاب شد.
اما از تابستان سال گذشته دولتهرچه بیشتر تلاش میکند به بدنامي و رسوایي خود پایان دهد، اما جزئیات بیشتري از این ماجرا آشکار ميشود. سایت روزآنلاین مینویسد که رامین پوراندرجاني، پزشک وظیفه بازداشتگاه کهریزک در اثر خفگي کشته شد، اگر چه پلیس اعلام کرد که مرگ او طبیعي بوده است.
فعالان حقوق بشر به سخنان یکي از زندانیان سابق کهریزک اشاره ميکند که به دلایل امنیتي نام او فاش نشده است. این زنداني گفته بوده که 43 روز پس از بازداشت اجازه یافت تا با خانوادهاش تماس بگیرد. او همچنین گفته که به او کلیپ ویدئویي از پسرش را نشان دادهاند و گفتهاند اگر به آن چه آنها ميخواهند اعتراف نکند، به پسرش تجاوز خواهند کرد.
فعالان حقوق بشر سعي کرده اند با جمعآوري اطلاعات از افراد به طور جداگانه درباره تجربه هایشان از بازداشتگاه کهریزک، این رسوایي را مستند کنند. آنها در گزارش خود آوردهاند که شلاق زدن، کتک زدن با باتوم و میلههاي فلزي و شوک الکتریکي متداول بوده است. برخی زندانیان به نمایش اندام جنسی خود به نحو تحقیرآمیزی وادار شدهاند و به برخی نیز با بطري و باتوم تجاوز شده است.برخي باید خم ميشدند و دیگران روي آنها ادرار ميکردند.
این نخستین بار نیست که ایران از نیرنگهاي قدیمي براي پوشاندن بدناميهاي خود با برگزار کردن چنین محاکمههایی استفاده میکند. درجریان حمله 11 سال پیش به خوابگاههاي کوي دانشگاه تهران که دستکم دو کشته بر جاي گذاشت، ماموران پلیس و مقامهاي مسئول در دادگاه تجدیدنظر تبرئه شدند، به جز یک نفر آن هم به جرم دزدیدن ریشتراش برقي یکي از دانشجویان.
محاکمه های پس از حمله به کوی دانشگاه پایان آن ماجرا نبود و هنوز هم در سالگرد آن تظاهرات به پا میشود، تاکتیک کنوني حکومت ایران در محاکمه عاملان کهریزک نیز اثربخش نخواهد بود و داستان آن پایان نخواهد یافت. یک ماه پبش، به گفته یکي از سایتهای معترضان در ایران، بازداشتگاه کهریزک با تغییر نام به «سروش 111» بازگشایي شده است.
